ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Γ1

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Γ1

 

με θέμα την πρόληψη της βίας και του εκφοβισμού

 

μεταξύ των μαθητών

 

 

 

Ο εκφοβισμός και η βία (θυματοποίηση) είναι σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις των ανθρώπων.

 

 

 

Εκφοβισμός είναι μια μορφή κακοποίησης από την παρέα, που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και να συμβεί σε διάφορες ηλικίες.  Είναι ένα πρόβλημα που χαρακτηρίζεται από έλλειψη σεβασμού ανάμεσα στα παιδιά, συνεχή εξάσκηση δύναμης, αλλά και πρόθεση να κάνουμε τον άλλον να αισθανθεί άσχημα:

 

·         Παιδιά που εκφοβίζουν μαθαίνουν να χρησιμοποιούν δύναμη και επιθετικότητα για να ελέγξουν και να εκνευρίσουν τους άλλους

 

·         Παιδιά που θυματοποιούνται γίνονται ολοένα και πιο αδύναμα και βρίσκονται παγιδευμένα σε παρέες και σχέσεις, όπου οι άλλοι τους συμπεριφέρονται άσχημα.

 

 

 

Μορφές εκφοβισμού/θυματοποίησης στην παιδική ηλικία:

 

• Σωματική θυματοποίηση

 

Χτυπήματα, κλωτσιές, σπρωξιές, φτύσιμο, μπουνιές, κλοπές ή καταστροφές προσωπικών αντικειμένων

 

• Λεκτική θυματοποίηση

 

Βρισιές, κοροϊδίες, πειράγματα που πληγώνουν, ταπεινωτικές εκφράσεις ή απειλές, ρατσιστικά ή σεξιστικά σχόλια

 

• Κοινωνική-ψυχολογική θυματοποίηση

 

Αποκλεισμός από την ομάδα, κουτσομπολιά ή διάδοση φημών, γελιοποίηση των άλλων και καταστροφή φιλικών σχέσεων

 

• Ηλεκτρονική Θυματοποίηση

 

Χρήση e-mail, κινητών τηλεφώνων, μηνυμάτων κειμένου και σελίδων στο διαδίκτυο για να απειλήσουν, να παρενοχλήσουν, να ντροπιάσουν, να αποκλείσουν κοινωνικά ή να καταστρέψουν τη φήμη κάποιου ή τις φιλικές του σχέσεις

 

 

 

            -------------------------------------------------------------------------------

 

 

 

Έπειτα από σχετικό αίτημα του σχολείου, υλοποιήθηκε στο τμήμα Γ1 παρέμβαση με στόχο την πρόληψη περιστατικών θυματοποίησης και εκφοβισμού, αλλά και την προαγωγή της αλληλεγγύης και της φιλίας ανάμεσα στους μαθητές.  Οι μαθητές συμμετείχαν πρόθυμα στις δραστηριότητες που προτάθηκαν, ενώ σημαντική ήταν και η συνεργασία των εκπαιδευτικών του σχολείου.  Το πρόγραμμα συντονίστηκε από το ΚΕΔΔΥ Χίου, και διήρκεσε από το Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2012. 

 

 

 

Στη συνέχεια παραθέτουμε μια περίληψη των δραστηριοτήτων που υλοποιήθηκαν, αλλά και κάποιες χρήσιμες συμβουλές για παιδιά που αισθάνονται ότι εμπλέκονται σε περιστατικά θυματοποίησης, καθώς και για τους γονείς τους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Δραστηριότητες που έγιναν με τους μαθητές του Γ1:

 

 

 

1. Με αφορμή την πανελλήνια ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας (6 Μαρτίου):

 

Η ιστορία του Βαγγέλη: Συμπλήρωση ιστορίας θυματοποίησης, παίξιμο ρόλων.

 

«Τα μπλε γυαλιά» – Ταινία της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. για την ενδοσχολική βία, που συζητήθηκε με τους μαθητές

 

2. Συμπλήρωση ερωτηματολογίου για το πώς νιώθουν τα παιδιά στο σχολείο και ποιες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στους συμμαθητές του τμήματος. – Συζήτηση των αποτελεσμάτων
3. Ενημέρωση γονέων για τις δραστηριότητες των παιδιών με σχετική επιστολή.
4. Ανάγνωση ιστοριών βίας και διαχείρισης των συγκρούσεων και του θυμού, και επιλογή των καλύτερων, μη βίαιων, τρόπων αντιμετώπισης και επίλυσης προβλημάτων για τις περιπτώσεις αυτές.
5. Συζήτηση πραγματικών περιστατικών που συνέβησαν στην τάξη και εύρεση εναλλακτικών τρόπων αντιμετώπισης (η έννοια της «πραγματικής συγγνώμης»).
6. Παιχνίδι: «τα καλά χαρακτηριστικά των συμμαθητών μου-αυτό που μου αρέσει σ’ εσένα…»
7. Παιχνίδι: αναγνώριση συναισθημάτων (με το «ζάρι των συναισθημάτων»: στην τάξη νιώθω….όταν….)
8. Ανάγνωση αποσπασμάτων του βιβλίου «Μικρός Πρίγκηπας» του Α. Σεν Εξυπερύ – συζήτηση για το θέμα της φιλίας
9. Κατασκευή: Το δέντρο της φιλίας
10. Κλείσιμο: Σχολιασμός των δραστηριοτήτων καθώς και τι μάθαμε από αυτές.

 

 

 

 

 

 

 

Τα παιδιά του Γ1:

 

Αλμέτα Ροσέλα, Αμπαζής Μιχάλης, Βαλασάκη Μαρία, Γεωργούλη Δέσποινα, Κουτσουράδη Μαρία, Λαπούσι Λέαντρο, Μαμουνής Πέτρος, Ντέντα Κλέιντι, Πατελίδας Δημήτρης, Πετρίδης Γιώργος, Σαξίλης Δημήτρης, Σεραφείμ Στέλιος, Στουπάκη Καλλιόπη, Τσούτσα Ειρήνη, Φαφαλιός Χριστόφορος, Φαφαλιού Ευτέρπη, Φλάμου Αγγεριώ, Χατζηαναγνώστου Δημήτρης.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Όπως ανέφεραν τα παιδιά στο κλείσιμο, αυτό που έμαθαν κυρίως ήταν ότι όλα τα παιδιά αξίζουν και ότι δεν πρέπει να αφήνουμε κανέναν μόνο του, ή να τον αποκλείουμε.  Παραδέχτηκαν, ωστόσο, ότι μερικές φορές, ενώ ξέρουν το σωστό, δεν το κάνουν, γιατί…εκείνη την ώρα δεν σκέφτονται!!

 

 

 

 

 

 

 

 

Φωτογραφία: Το «δέντρο της φιλίας» που έφτιαξαν τα παιδιά του Γ1, κρεμώντας τα μηνύματα φιλίας που εμπνεύστηκαν από την ανάγνωση του «Μικρού Πρίγκηπα».

 

 

 

Ελπίζουμε να θυμούνται και στο μέλλον τα μηνύματα αυτά, καθώς και άλλα που ειπώθηκαν μεταξύ τους στις ειλικρινείς συζητήσεις που έγιναν μέσα στην τάξη τους.! Μπράβο σε όλους!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Μερικές χρήσιμες συμβουλές:

 

 

 

Αν εκφοβίζεσαι ή θυματοποιείσαι στο σχολείο:

 

• Μίλα σε κάποιον που εμπιστεύεσαι, έναν γονέα ή εκπαιδευτικό.  Μπορούν να σου προσφέρουν υποστήριξη και να αναπτύξουν ένα σχέδιο δράσης για να λήξει η παρενόχληση. 
• Σκέψου μήπως η δική σου συμπεριφορά με κάποιο τρόπο μεγαλώνει ή μικραίνει το πρόβλημα.
• Αγνόησε την θυματοποίηση και προχώρα μακριά…κάνε τους να σκεφτούν ότι απλά δε δίνεις δεκάρα, δεν σε νοιάζει.
• Προσπάθησε να μην δείξεις ότι ενοχλείσαι όταν θυματοποιείσαι.
• Γέλα με αυτά που ακούς…το γέλιο δείχνει ότι δεν ενοχλείσαι.
• Κάνε παρέα με μαθητές που πιστεύεις ότι μπορούν να σε υπερασπιστούν, αν χρειαστεί, στους οποίους μπορείς να βασίζεσαι.
• Μείνε μακριά από χώρους όπου συμβαίνει παρενόχληση.
• Συμπεριφέρσου με αυτοπεποίθηση…κράτα ψηλά το κεφάλι, κάνε βλεμματική επαφή, περπάτα με αυτοπεποίθηση.
• Βρες το χρόνο να κάνεις πράγματα που σε κάνουν να νιώθεις καλά με τον εαυτό σου.
• Κάνε το σωστό, όχι ανόητα πράγματα…το να χτυπήσεις κάποιον με οποιονδήποτε τρόπο θα σε βάλει σε μπελάδες.
• Να είσαι διεκδικητικός, όχι επιθετικός…το να αντεπιτεθείς μπορεί να χειροτερέψει τα πράγματα.

 

 

 

Αν χρησιμοποιείς βία και επιθετικότητα στις σχέσεις σου με τους συμμαθητές σου:

 

·         Μίλα σε κάποιον που μπορεί να βοηθήσει, όπως έναν γονέα, δάσκαλο, προπονητή.  Μπορούν να σε βοηθήσουν να βρεις τρόπους να τα πηγαίνεις καλά με τα άλλα παιδιά.

 

·         Ζήτα από ένα φίλο σου να σε σταματήσει, αν αρχίσεις να εκφοβίζεις άλλες.

 

·         Βάλε στόχους κάθε μέρα, να κάνεις ευκολότερο για σένα το να μην εκφοβίζεις (π.χ. να μείνεις ψύχραιμος, να βοηθήσεις τους άλλους σε κάτι που θα χρειαστούν αντί να τους χτυπήσεις/πληγώσεις κτλ.).

 

·         Πρέπει να καταλάβεις ότι ίσως να μην συμπαθείς όλους αυτούς τριγύρω σου, αλλά πρέπει να τους συμπεριφέρεσαι με σεβασμό.

 

·         Δείξε κατανόηση για τις ιδιαιτερότητες των παιδιών…διαφορετικός δεν σημαίνει χειρότερος ή καλύτερος από εσένα.

 

·         Προσπάθησε να μπεις στη θέση των άλλων παιδιών…θα ήθελες να σε πειράζουν, να σε υποτιμούν, να σε απορρίπτουν;

 

·         Ζήτα συγγνώμη από τα παιδιά που έχεις ήδη εκφοβίσει

 

·         Να ξέρεις ότι, αν άλλα παιδιά παρακολουθούν και γελούν, αυτό δεν σημαίνει ότι τους αρέσει αυτό που κάνεις, δηλαδή να εκφοβίζεις.  Πιθανά σε σχολιάζουν πολύ άσχημα, χωρίς να το ξέρεις.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 πράγματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να αντιμετωπίσουν τον εκφοβισμό και τη θυματοποίηση:

 

Να γίνετε πρότυπο	Να είστε ειλικρινής με τον εαυτό σας	Να ενισχύετε την διαφορετικότητα και την αποδοχή	Να μιλάτε	Να υποδεικνύετε τις θετικές συνέπειες της συμπεριφοράς, καθώς και τις αρνητικές
Σκεφτείτε πώς χρησιμοποιείτε τη δύναμη στη ζωή σας.  Δώστε το παράδειγμα της θετικής δύναμης, δείχνοντας σεβασμό και υποστήριξη για τους άλλους.  Αποφύγετε τη χρήση αρνητικής δύναμης, όπως εκφοβισμό, φωνές, χειρισμό, επίκριση.  Οι γονείς δίνουν τον παλμό των σχέσεων στην οικογένεια και τα παιδιά μαθαίνουν πώς να φέρονται στις σχέσεις τους, παρατηρώντας τους γονείς τους.  Δώστε το παράδειγμα αντιμετωπίζοντας το θυμό και τις συγκρούσεις με δημιουργικούς τρόπους. Να θυμάστε ότι πάντα τα παιδιά σας παρακολουθούν!	Είναι δύσκολο να παραδεχτείτε ότι το παιδί σας θυματοποιείται ή θυματοποιεί άλλους.  Είναι σημαντικό να είστε αντικειμενικοί και ειλικρινείς καθώς εκτιμάτε ακριβώς την ανάμειξή του σε αυτές τις συμπεριφορές, προκειμένου να παρέμβετε.  Ρωτείστε τον εαυτό σας: Πώς αντιμετωπίζει το παιδί μου τις συγκρούσεις;  Πώς χειρίζεται το παιδί μου το θυμό και την οργή του;  Μήπως έχει στάσεις, απόψεις που ενισχύουν τη χρήση της επιθετικότητας; Έχει το παιδί μου στενούς φίλους που μπορούν να του/της ασκήσουν μια θετική επίδραση;	Μιλήστε στο παιδί σας για την ανακρίβεια των στερεοτύπων που έχουν να κάνουν με τη φυλή, τη θρησκεία, τη σεξουαλικότητα και άλλες ατομικές διαφορές.  Διδάξτε στο παιδί σας ότι τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά κάνουν τον κάθε άνθρωπο μοναδικό και «περάστε» το μήνυμα ότι το να είναι κάποιος διαφορετικός δεν σημαίνει ότι αξίζει λιγότερο από τους άλλους, ή ότι δεν πρέπει να τον σεβόμαστε.  Ελέξτε τα δικά σας στερεότυπα και υποτιμητικά σχόλια.	Πολλά παιδιά διστάζουν να μιλήσουν για το θέμα της επιθετικότητας… επομένως, εσείς πρέπει να ξεκινήσετε τη συζήτηση.  Μιλήστε του για τη σημασία των υγειών σχέσεων και τι συνιστά την επιθετικότητα. Μιλήστε για τις δικές σας εμπειρίες θυματοποίησης πρώτα.  Τέτοιες συζητήσεις δίνουν στο παιδί σας το μήνυμα ότι νοιάζεστε για ό,τι περνάνε και ότι είστε πηγή βοήθειας γι αυτό.	Θέστε όρια στη συμπεριφορά του παιδιού σας και εξηγείστε του ποιες θα είναι οι συνέπειες των πράξεών του.  Οι θετικές συνέπειες σχετίζονται με την επιβράβευση (π.χ. λεκτικός έπαινος), ενώ οι αρνητικές με τη στέρηση ενός αντικειμένου ή μιας εμπειρίας που το παιδί απολαμβάνει.  Αν το παιδί σας υπερασπιστεί ένα θύμα στο σχολείο με υγιή τρόπο, επιβραβεύστε το.  Αν δείξει συμπόνια για ένα αδύναμο παιδί, επαινέστε το! Αν φερθεί άσχημα με οποιονδήποτε τρόπο, τιμωρείστε το, στερώντας του ένα προνόμιο (δώρο, έξοδο κτλ.)
Ενθαρρύνετε την παρέα με διαφορετικά άτομα	Εξασκηθείτε στο να επιλύετε προβλήματα μαζί με το παιδί	Χτίστε πάνω στις ικανότητες του  παιδιού σας	Δείξτε ότι είστε έτοιμοι να ακούσετε	Υπερασπίστε το παιδί σας.
Το να έχει κανείς φίλους από διαφορετικά πλαίσια μπορεί να δράσει ανασταλτικά στη θυματοποίηση που μπορεί ένα παιδί να υποφέρει στο σχολείο.  Ενθαρρύνετε το παιδί σας να εγγραφεί σε οργανωμένα σπορ, μαθήματα, άλλες δραστηριότητες εκτός σχολείου, έτσι ώστε να γνωρίσει πολλά διαφορετικά παιδιά.  Μιλείστε μαζί του για τους καινούριους φίλους του και τις νέες εμπειρίες του, για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει θυματοποίηση και σε αυτά τα πλαίσια.	Αφήστε το παιδί σας να βρει λύσεις σε ένα πρόβλημα εκφοβισμού και αφήστε το να εκτιμήσει αν η λύση που βρήκε θα μεγαλώσει ή θα μικρύνει το πρόβλημα.  Βοηθείστε τα παιδιά-θύματα να εξασκηθούν στη διεκδικητικότητα, στο να υπερασπίζονται τον εαυτό τους, να κρατούν ψηλά το κεφάλι, να μιλούν για τον εαυτό τους, να κοιτάζουν τον άλλον στα μάτια.  Παιδιά-θύτες, από την άλλη, χρειάζονται βοήθεια στην εκμάθηση εναλλακτικών τρόπων να επιλύουν συγκρούσεις, να χειρίζονται το θυμό τους, να αντιστέκονται στην πίεση της ομάδας να είναι θύτης.	Παιδιά που θυματοποιούνται συχνά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.  Ενθαρρύνετέ τους να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που απολαμβάνουν, έτσι ώστε να αρχίζουν να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους.  Για παιδιά-θύτες, δώστε ευκαιρίες να χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους και τις αρχηγικές τους ικανότητες με θετικούς τρόπους (π.χ. να διδάσκουν τα αδέλφια τους ή μικρότερης ηλικίας παιδιά ένα νέο σπορ ή μια δεξιότητα)	Αν το παιδί σας αναφέρει ότι θυματοποιείται, να δειξτε προθυμία να ακούσετε αμέσως.  Μην το αναβάλλετε.  Να επιβραβεύσετε το παιδί σας για τη γενναότητα που έδειξε να μιλήσει και εξηγείστε του ότι έχει το δικαίωμα να αισθάνεται ασφαλής.  Ζητείστε να μάθετε λεπτομέρειες για το περιστατικό και δείξτε ότι νοιάζεστε, δεν το θεωρείτε ασήμαντο.  Να είστε σταθεροί σε αυτό, ακόμη και όταν σας μιλήσει για μικροπράγματα, όπως «παρατσούκλια».	Εφόσον σας μιλήσει το παιδί, ελάτε σε επικοινωνία με τα σημαντικά πρόσωπα (π.χ. εκπαιδευτικοί) για να μάθετε αν γνωρίζουν το ζήτημα και τι βήματα σκέφτονται να κάνουν για να σταματήσει το φαινόμενο της θυματοποίησης. Κρατήστε το δίαυλο επικοινωνίας με το παιδί σας ανοικτό, έτσι ώστε να έχει το θάρρος να μιλήσει σε εσάς ή όποιον άλλον υπεύθυνο ενήλικο (π.χ. εκπαιδευτικό) νομίζει ότι μπορεί να βοηθήσει.  Μην επιχειρήσετε να λύσετε μόνοι σας το πρόβλημα.  Ενημερώστε το σχολείο του παιδιού σας άμεσα.

 

 

 

 

 

Για το ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Χίου

 

Γιάννα Κουμή, Ψυχολόγος