 |
Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Καλλιμασιάς
Τη Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2013 οι μαθητές της Γ ΄ τάξης μαζί με τους δασκάλους μας (την κ. Πιπίκα και τον κ. Παντελή) επισκεφθήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο Καλλιμασιάς. Το Μουσείο στεγάζεται στο υπόγειο του Γυμνασίου Καλλιμασιάς και λειτουργεί από το 1995 με πρωτοβουλία του κ. Γιάννη Κολλιάρου και μερικών φίλων του Μουσείου.
Μετά από μια ωραία διαδρομή επιτέλους φτάσαμε στο Μουσείο. Εκεί είχαμε την ευκαιρία να δούμε διάφορα εκθέματα και να μάθουμε πολλά πράγματα για τη ζωή των κατοίκων ενός παραδοσιακού χωριού της νότιας Χίου στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα.
Παρατηρήσαμε διάφορα παλιά εργαστήρια όπως του τσαγκάρη, του ράφτη, του μυλωνά και του σιδερά. Πολλά πράγματα δεν τα είχαμε ξανασυναντήσει όπως αγροτικά εργαλεία, παλιές φορεσιές και παλιά χρήματα. Μας άρεσαν οι χώροι που έδειχναν την παραδοσιακή κατοικία με τα παλιά έπιπλα και τα υφαντά.
Εκείνο όμως που μας κίνησε περισσότερο το ενδιαφέρον ήταν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «δάκρυ μυροβόλο». Γνωρίσαμε την παραδοσιακή καλλιέργεια του μαστιχόδεντρου και το επάγγελμα του μαστιχοπαραγωγού.
Με τη βοήθεια μιας ευγενικής κυρίας που ήταν υπεύθυνη για τη ξενάγησή μας και για την οργάνωση και παρουσίαση του παραπάνω προγράμματος μπορέσαμε να καταλάβουμε τη μοναδική αξία που έχει η μαστίχα στη ζωή και την οικονομία του τόπου μας.
Η μαστίχα Χίου είναι η φυσική ρητίνη που βγαίνει από τον κορμό και τα κλαδιά του σχίνου, όταν χαράξουμε το σχίνο με ειδικό εργαλείο (κεντητήρι). Η μαστίχα εμφανίζεται σαν δάκρυ και ρέει κατά σταγόνες στο χώμα. Το μαστιχόδεντρο παράγει μαστίχα μετά τον πέμπτο χρόνο της φύτευσής του. Τα χωριά της νότιας Χίου που έχουν μαστιχοφόρους σχίνους λέγονται Μαστιχοχώρια και είναι: ο Άγιος Γεώργιος ο Συκούσης, τα Αρμόλια, οι Βαβύλοι, η Βέσσα, το Βουνό, η Ελάτα, η Έξω Διδύμα, το Θολοποτάμι, τα Θυμιανά, η Καλαμωτή, η Καλλιμασιά, ο Καταρράκτης, η Κοινή, το Λιθί, η Μέσα Διδύμα, τα Μεστά, το Μυρμήγκι, τα Νένητα, το Νεχώρι, οι Ολύμποι, η Παγίδα, τα Πατρικά, το Πυργί, και τα Φλάτσια.
Η κυρία μάς έδειξε την εικόνα ενός πειρατικού καραβιού και μας εξήγησε ότι στα παλιά χρόνια στη Χίο έρχονταν πειρατές, για να κλέψουν το μαστίχι. Γι’ αυτό το λόγο οι κάτοικοι κάθε χωριού έχτιζαν κάστρα, για να κλείνονται μέσα σ’ αυτά και να ξεφεύγουν από τους πειρατές. Επίσης έφτιαχναν βίγλες. Ο βιγλάτορας έβλεπε από μακριά, αν έρχεται πειρατικό καράβι και ειδοποιούσε ανάβοντας φωτιά. Τα Μαστιχοχώρια ονομάζονται αλλιώς και Καστροχώρια εξαιτίας των κάστρων τους και της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής τους. Έτσι προστατεύονταν οι ίδιοι οι κάτοικοι και η πολύτιμη και μοναδική μαστίχα τους από τους πειρατές.
Mάθαμε για την καλλιέργεια του μαστιχιού: κατά το Μάιο με Ιούνιο καθαρίζουν με ειδικό εργαλείο (ξυστήρι) τους χώρους κάτω από τους σχίνους. Τέλος Ιουνίου- αρχές Ιουλίου σκουπίζουν(φροκαλούν) και μετά πασπαλίζουν με ψιλό σαν πούδρα ασπρόχωμα, για να πέσει το μαστίχι. Το κέντημα του σχίνου θα επαναληφθεί σε 5-8 εβδομάδες και μετά τα μέσα Αυγούστου το μαστίχι που έχει πέσει θα μαζευτεί με ειδικό εργαλείο(τιμητήρι). Το μάζεμα γίνεται συνήθως τις πρωινές ώρες πριν ζεστάνει η μέρα. Οι μαστιχοπαραγωγοί κοσκινίζουν το μαστίχι από φύλλα και χώματα. Ακολουθεί το καθάρισμα που το αναλαμβάνουν οι γυναίκες μαζεμένες σε παρέες τραγουδώντας και συζητώντας. Μετά από πολύ κόπο το μαστίχι είναι έτοιμο να πουληθεί.
Μάθαμε ότι η μαστίχα έχει θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται στη μαγειρική, στη ζαχαροπλαστική, στην παρασκευή καλλυντικών και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.
Στο τέλος του προγράμματος χωριστήκαμε σε ομάδες και παίξαμε ένα ομαδικό παιχνίδι σχετικό με το μαστίχι.
Η μέρα μας πέρασε πολύ ωραία και συγχρόνως μάθαμε πολλά χρήσιμα πράγματα για την καλλιέργεια της μαστίχας και για την παράδοση του τόπου μας. Ευχαριστούμε τους δασκάλους μας γι’ αυτήν την επίσκεψη!
Οι μαθητές της Γ΄ τάξης
